من برادری دارم که تارک الصلاه است، من چه کنم تا نماز خوان شود؟

خوشحالیم که در خدمت شماییم؛ جوان مهربانی که تلاش و کوشش خود را در جهت هدایت و تشویق افراد، بویژه اعضای خانواده اش، به طرف خدا و تقویت ایمان آنها صرف می نماید. از اینکه در این راه به ما اعتماد نمودید، متشکریم.
دانشجوی گرامی، سوال مهمتان در مورد نماز است اما با توجه ارتباط شما بردادرتان، به نظر می رسد آشنایی شما با روشهای کلی تأثیر گذاری بر جوانان نیز مفید باشد. ما در پاسخ خود به موضوع نماز و روشهای تشویق جوانان به نماز خواهیم پرداخت.

قبل از ذکر نکات کاربردی به دو نکته راهبردی اشاره کنیم:

1- ریشه پایبندی به نماز در نماز گذاران باورمندی به نیاز ضروری انسان به خدا و عبادت خداوند و رابطه با او است. تا این احساس نیاز و ضرورت حس نشود, انسان پایبند نماز و سایر عبادات نخواهد بود. ایمان به خدا و روز قیامت ریشه تعبد به احکام دینی و عبادت خداوند است. پس باید به صورت ریشه ای سعی کنید باور او رانسبت به خداوند و نیاز انسان به خداوند تقویت نمایید.

2- برای ورود به این عرصه نیز ابتدا باید ایشان خودشناسی کند، یعنی در این زمینه که او کیست و چیست و حقیقت انسان چیست اطلاع و باور عمیق داشته باشد، زیرا موضوع دین و اعمال دینی حقیقت انسان و رشد و سالم سازی روح خدایی است که در نهاد انسان هست و اگر کسی نسبت به خود حقیقی اش که روح و قلب معنوی او است، دچار غفلت باشد و نداند که حقیقت او چیست وکیست، اهتمام جدی در زمینه دین داری نخواهد داشت. ریشه دین داری یکی در خودشناسی است و یکی در خداشناسی و اعتقاد به معاد است. شما باید به ایشان در تقویت این زمینه ها کمک نمایید و سعی کنید ایشان با مطالعه کتاب های اعتقادی و اخلاقی مفید با خود و خدا آشنا شود و ضرورت دین را خوب بفهمد، وگرنه موفقیت چندانی در این زمینه نخواهید داشت.

نکات کاربردی درباره ترغیب جوانان به نمازد:
1. نصیحت و تذکر مستقیم سودی ندارد. سعی کنید مطالبتان را غیر مستقیم به آنهابگویید.
2. قبل از اینکه بخواهید تذکری به آنهابدهید بهتر است نکات مثبت آنهارا برجسته کنید و آنهارا به عنوان فردی موفق جلوه دهید و طوری وانمود کنید که تذکرات شما برای بهتر شدن وضعیت آنهاست.
3. داشتن روابط صمیمی و دوستانه تأثیر سخن شما را چند برابر می کند پس سعی کنید دائما آنهارا مورد محبت و نوازش قرار دهید و آنهارا از بهترین نزدیکان خود معرفی کنید.
4. گاه گاهی از آنهابخواهید اشتباهاتتان را به شما تذکر دهد تا احساس کند نظرشان را قبول دارید و به آن احترام می گذارید.
5. سعی کنید ایشان را به شرکت فعال در تشکلهای مذهبی مانند مسجد و بسیج تشویق کنید و از اعضای آنها بخواهید به ایشان توجه و احترام لازم داشته باشند.
6. ارتباط آنهارا با لذایذ حرام مثل نوارها و سی دی های غیر مجاز و شرکت در مجالس آلوده، رابطه با جنس مخالف و مانند آن قطع یا محدود کنید، زیرا اینگونه برنامه ها در تخریب ایمان جوانان بسیار مؤثر است.
7. گاهی به آنها در حد توان و علاق? شان، مسوولیتهایی را واگذارید تا احساس توانایی و ارزشمندی نماید.
8. سعی کنید با رفتارتان آنها را دعوت به دین و ارزشهای دینی کنید «کونوا دعاه الناس بغیر السنتکم» پیامبر فرمودند: مردم را با غیر زبان به دین دعوت کنید. زیرا مشاهده رفتار دیگران در تأثیر پذیری انسان بسیار مؤثر است. این کار هم به نفع شماست یعنی عملا خود شما کمال پیدا می کنید و هم باعث تشویق و تحریض ایشان برای عمل کردن به احکام و ارزشهای دینی می شوید. دعوت عملی به نماز، کسی که دانش آموز را به نماز خواندن دعوت می‌کند اعم از پدر و مادر و مربی و معلم و... باید خود اهل نماز باشد و به آن اهمیت بدهد مثل خواندن نماز به جماعت و در اول وقت، به گونه‌ای که این اهمیت دادن به نماز در اخلاق و رفتار وی اثر گذاشته باشد. اگر دعوت کننده به نماز خودش یک فرد بی نظم و ناموفق در کار خود، بی اهمیت به مسائل بهداشتی و... باشد، مسلماً دعوت آنهابه نماز تأثیر چندانی نخواهد داشت.
9. رفتار شما با ایشان نیز باید به گونه‏اى باشد که تحت تأثیر اخلاق، عواطف و نحوه برخوردتان قرار گیرند به افکار و اندیشه‏هاى شما - به عنوان یک فرد نماز خوان مذهبى - علاقه‏مند شود و با نفوذ در قلب و دل آنها، بتوانید تغییرى در فکر واندیشه آنها ایجاد کنید؛ بنابراین:
الف) حتى المقدور در کارها پیش قدم باشید.
ب) اگر مشکلی براى آنها ایجاد شد، با کمال خوش‏رویى در جهت رفع مشکلشان کمک کنید.
ج) آنها را سرزنش و توبیخ نکنید (به خصوص در برابر دوستان و آشنایان) و از جر و بحث و مجادله پرهیز کنید.
10. آشنا کردن آنها با نمازگزاران موفق و الگو در رشته‌های علمی، فرهنگی، هنری، ورزشی و...
11. سهل و آسان جلوه دادن نماز و پرهیز از سخت گیری و زیاده روی. بطور مثال بیدار کردن آنها برای نماز صبح نباید با خشونت و اصرار باشد. با مهربانی و آرامی ایشان را دعوت به نماز نمایید و در صورت عدم اعتنا، بگذارید بخوابند و در وقتی دیگر از ایشان بخواهید قضای آن را بجای آورند.
12. ایجاد اعتماد به نفس در دانش آنها برای مقابله و مواجهه با تمسخرهای افراد نادان. زیرا بعضاً ممکن است جوانی که اقدام به خواندن نماز می‌کند از طرف افراد جاهل مورد تمسخر قرار گیرد که اگر اعتماد به نفس نداشته باشد از میدان بیرون خواهد رفت و نماز را ترک خواهد کرد.
13. تشویق صحیح و مناسب مادی (اعطاء جوایز، برگزاری اردو و...) و معنوی (معرفی کردن به عنوان انسان مورد اعتماد، منظم، متعهد و...). در مکتب تربیتی اسلام تشویق صحیح بر محورهایی استوار است:
الف - علت تشویق برای فرد یا افراد مورد تشویق مشخص شود.
ب - تشویق ضمن تحسین فرد یا گروه، مشخص باشد به علت انجام عملی خاص بوده است.
ج - تشویق زیاده بر مقدار نباشد تا آن حد که اصل عمل را مورد تأثیر قرار داده و پیام تشویق درآن گم شود.
د - تشویق به گونه ای باشد که موجب ترغیب افراد شود، نه دلسردی دیگران.
ه - تشویق حتماً برای موردی صحیح باشد، در غیر این صورت موجب وهن تشویق و عمل نیک می شود.
14. تلاش کنید از نماز بزرگان و شخصیتها در نزد ایشان صحبت کنید. مثلاً حضرت علی(ع) با همه شخصیت و گرفتاریهایی که داشتند، چگونه و با چه اشتیاقی به اقامه نماز می پرداختند. همچنین گرایش رجال بزرگ سیاسی، علمی و... به نماز را، به ایشان گوشزد کنید.
15. سفرهای زیارتی، می تواند در ایشان نقش مؤثری داشته باشد. بنابراین سعی کنید ایشان را به این گونه مسافرت ها تشویق نموده و انگیزش دهید.
16. از صمیم قلب برای موفقیت خودتان و برای هدایت آنها دعا کنید و بدانید که اگر در کارتان جدیت و اخلاص داشته باشید، حتما موفق می شوید، اگر هم موفق نشدید اجرتان پیش خدا محفوظ است و از این جهت جای نگرانی نیست.
17. راهکارهای فوق را برای مدتی بکار گیرید و واکنش آنهارا گزارش دهید و از تاثیر و عدم تاثیر آنها ما را مطلع سازید تا در خدمتتان باشیم.

برای مطالعه بیشتر در مورد نماز می توانید به منابع زیر مراجعه فرمایید:
1. راز نماز، محسن قرائتى
2. راز نماز، بى‏آزار شیرازى
3. پرواز در ملکوت، امام خمینى
4. از ژرفاى نماز، آیت‏الله خامنه‏اى
5. این است نقش عبادات، محمد باقر صدر
6. 420 داستان از نماز و عبادت حضرت امام خمینی (ره)، عباس عزیزی

دانشجوی گرامی، در خاتمه توصیه ما به شما این است که بدون این که ناامید باشید با حوصله و به تدریج به تلاش خود ادامه دهید. ان شاء الله نتیجه زیبایی در این زمینه خواهید گرفت.
ابدی باشید.